THE SHIFT OF NON-PROFIT CONTRACT TO BUSINESS CONTRACT IN THE ISLAMIC FINANCIAL INSTITUTION BUSINESS ACTIVITIES

Authors

  • Muhammad Maksum Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University
  • M. Asrorun Niam Sholeh Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University
  • Yayuk Afiyanah Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

DOI:

https://doi.org/10.20414/ijhi.v19i2.269

Keywords:

wakalah (power of attorney), hawalah (underground banking), kafalah (guarantee), contract shift, fatwa

Abstract

This article examines the shift of contract objectives from what originally set for non-profit objectives to business ones. Such shift is found in the three contracts; wakalah (power of attorney), hawalah (underground banking), and kafalah (guarantee). Referring to their uses in several Islamic financial products in Indonesia and comparing to the sharia resolution of Sharia Authority Council Malaysia and Islamic law (fiqh), the majority of these contracts is proven to apply fees (ujrah) and used both independently and in combination with other contracts. Here, the fees are mostly applied in the Islamic financial institutions, but unfortunately the customers who are involved in the contracts get less. This, in turn, affects and changes the contract classification which originally included the three in the non-profit contract and eventually turns them into the business contract. If the contracts are set for business objectives, they are then considered as service/lease based contracts (ijarah). In the construction of a real agreement (contract), this shift has implications on changes in the rights and responsibilities of the parties involved and can raise a dispute cause of misunderstanding of the status of the contract as voluntary (tabarru’) or business (tijari).

Author Biographies

Muhammad Maksum, Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

M. Asrorun Niam Sholeh, Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

Yayuk Afiyanah, Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

Faculty Of Sharia And Law, Syarif Hiayatullah State Islamic University

References

Al-Bahuti, Mansur ibn Yunus ibn Idris, Kashshaf al-Qina’ ‘an Matn al-Iqna’, j.3, Riyad:
Matba‘ah al-Nasr al-Hadithah, tt.
Al-Ba‘li, ‘Abd al-Hamid Mahmud, Bitaqat al-I’timan al-Masrafiyah, al-Taswir al-Fanni wa
al-Takhrij al-Fiqhi, Dirasah Tahliliyah Muqaranah al-Qahirah: Maktabah Wahbah,
2004.
Al-Bayhaqi, Abu Bakar Ahmad ibn al-Husayn ibn ‘Ali, Sunan al-Bayhaqi, Vol.2, Beirut:
Dar al-Ma‘rifah, tt.
Al-Khafif, ‘Ali. al-Daman fi al-Fiqh al-Islami al-Qahirah: Dar al-Fikr al-‘Arabi, 2000.
Al-Dasuki, Muhammad Sayid, al-Ta’min wa Mauqif al-Syari‘ah al-Islamiyah Minhu, alQahirah: Dar al-Hadith, 1967.
Al-Maqdisi, Muhammad ibn Qudamah, al-Mughni, Vol.6, al-Qahirah: Dar al-Hadith,
2004.
Al-San‘ani, Muhammad ibn Isma‘il, Subul al-Salam Sharh Bulugh al-Maram, Vol.3’
Beirut: Dar al-Kitab al-‘Arabi, 1987.
Al-Syarbini, Muhammad al-Khatib, Mughni al-Muhtaj ilá Ma‘rifah Ma‘ani al-Minhaj,
j.2, Beirut: Dar al-Fikr, tt.
Al-Shawkani, Muhammad ibn ‘Ali, Nayl al-Awtar, Vol.5, al-Qahirah: Dar al-Hadith,
2000.
Al-Zuhayli, Wahbah. al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh, Vol.5, Syria: Dar al-Fikr, 2006.
Amin, Ma’ruf. Era Baru Ekonomi Islam Indonesia, dari Fikih ke Praktik Ekonomi Islam,
Depok: eLSAS, 2001.
Asmawi, “Konseptualisasi Teori Maslahah”, Jurnal Salam: Filsafat dan Budaya Hukum,
Vol.1, No.1, 2014.
Bakry, Muammar and Rahman Ambo Masse, “Diskursus Prinsip Syariah Dalam Akad
Transaksi Murabahah Pada Perbankan Syariah di Makassar”, Jurnal Istinbat, Vol.
19, No. 1, 2020.
Bank Negara Malaysia, Resolusi Syariah dalam Kewangan Islam. Malaysia: Bank Negara
Malaysia, 2010.
Billah, Mohd Ma’sum, Applied Islamic Law of Trade and Finance, Malaysia: Sweet and
Maxwell Asia, 2007.
DSN dan BI, Himpunan Fatwa Dewan Syariah Nasional, Vol.2, Jakarta: DSN-BI, 2010.
DSN dan BI, Himpunan Fatwa Dewan Syariah Nasional MUI, Vol.1, Jakarta: DSN-BI,
2006.
Elimartati, “Analisis Metode Hilah Dalam Proses Fatwa DSN-MUI”, Jurnal Ilmu
Syariah, Vol. 15, No.1, 2017.
Fariana, Andi and Sufiarina, “Justice (Al-Mashlahah) for The Economic Dimension”,
Jurnal Istinbat, Vol. 19, No. 1, 2019.
Karim, Adiwarman A., Bank Islam, Analisis Fiqih dan Keuangan. Jakarta: Raja Grafindo
Persada, 2006.
Kasmir, Bank dan Lembaga Keuangan Lainnya. Jakarta: Raja Grafindo Persada, 2005.
Mardhiah, Izzatul. “Hilah dalam Produk Pembiayaan Syariah (Evaluasi Skema Akad
KPR Murabahah dan Gadai Syariah)”, Jurnal Hayula, Vol. 1, No. 1, 2017.
Mudzhar, M. Atho, “KH. Ma’ruf Amin, Seorang Ulama yang Cemerlang dalam Ilmu
Hukum Ekonomi Syariah dan Motor Penggerak Ekonomi Syariah Indonesia”,
Pidato Promotor 1, 2012.
Muhammad, Ali Jum‘ah (ed.), Fatawá al-Mu‘amalat al-Maliyah lil-Masarif wa-alMuassasat al-Maliyah al-Islamiyah, Vol.2, al-Qahirah: Dar al-Salam, 2010.
Munawwir, A.W. Kamus Al-Munawwir, Surabaya: Pustaka Progressif, 1997.
Qorib, Ahmad and Isnaini Harahap, “Penerapan Maslahah Mursalah Dalam Ekonomi
Islam”, Analytica Islamica, Vol. 5, No. 1, 2016.
Rushd, Muhammad ibn Ahmad ibn, Bidayat al-Mujtahid wa Nihayat al-Muqtashid, j.2,
al-Qahirah: Dar al-Hadith, 2004.
Shaqr, ‘Athiyah. Ahsan al-Kalam fi al-Fatawa wa al-Ahkam, jilid 5.
Sulayman, ‘Abd al-Wahhab Ibrahim Abu, al-Bitaqat al-Bankiyah, al-Iqradiyah, wa alSahb al-Mubashar min al-Rasid, Dimashq: Dar al-Qalam, 1998.
Syaripuddin, Said. “Elastisitas Syariat Dalam Perubahan Sosial”, Jurnal Istinbat, Vol.
15, No. 1, 2016.
Yali, Baha’u al-Din al-‘Ala, al-Kafalah, fi al-Fiqh al-Islami wa Ba‘d al-Qawanin al-‘Arabiyah,
Riyad: Dar al-Shawaf, 2004.
Yasin, Mohamad Nur, “Reformasi Hukum Ekonomi Islam di Indonesia Studi Klausula
Penyelesaian Sengketa Ekonomi Syariah Dalam Fatwa Dewan Syariah Nasional
2000-2017”, Jurnal Istinbáth, Vol. 16, No. 1, 2017.

Downloads

Published

2021-02-13

Issue

Section

Articles